موضوعات عمومی (موضوعات عمومی پیرامون سهم و سهامداری)
اهميت و نقش بورس در اقتصاد ايران چيست؟
تفاوت اول بورس با بازارهای سنتی این است که بورس یك بازار كاملا رسمی می باشد و خرید و فروش در آن، براساس قوانیـن، مقررات و ضوابط مشخـص و نظاممند انجام میشود.
تفاوت دوم بورس با بازارهای سنتی، شفافیت بالای بورس است، به این معنا می باشد وقتی كه فردی تصمیم به خرید یا فروش سهام یك شركت در بورس میگیرد، به راحتی و تنها صرفا با دسترسی به اینترنت، میتواند به همه اطلاعات مربوط به آن شركت دسترسی داشته باشد و بعد از بررسی كامل این اطلاعات، درباره خرید یا فروش سهام آن شركت تصمیمگیری كند، درحالیكه بازارهای سنتی از چنین شفافیتی برخوردار نیستنـد.
سرمایه گذاری در بورس چه مزایای دارد؟
1- کسب سود:
همانطور که گفته شد، سهامداران از دو محل دریافت سود نقدی و افزایش قیمت سهام، سود بدست می آورند.
2- برخورداری از حمایت قانونی:
بورس بازاری قانونی است، بنابراین کلیه افرادی که در بورس سرمایه گذاری می کنند، از حمایت قانونی برخوردار هستند.
3- حفظ سرمایه در مقابل تورم:
با سرمایهگذاری مناسب و آگاهانه در بورس، ارزش دارایی افراد در مقابل تورم حفظ میگردد، زیرا فرد به نسبت سهام خود در دارایی شرکت سهیم است و با رشد ارزش داراییهای شرکت به مرور زمان، ارزش سهام فرد نیز افزایش مییابد.
4- قابلیت نقدشوندگی:
سرمایهگذاران بورس هر زمان که بخواهند میتوانند سهام خود را فروخته و در کوتاهترین زمان ممکن، به پول خود دسترسی پیدا کنند.
5- امکان سرمایهگذاری با هر مبلغی:
برای خرید سهام، محدودیت ریالی وجود ندارد و افراد با هر مبلغی، میتوانند در بورس سرمایهگذاری کنند.
6- مشارکت در اداره شرکت:
سهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت محسوب میشوند، بنابراین میتوانند به همان اندازه، در تصمیمگیری درخصوص نحوه اداره شرکت، انتخاب مدیران و... مشارکت نمایند.
برگه سهام چیست؟
برگه سهام سند قابل معاملهای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن در شرکت سهامی دارد و اطلاعات مهمی از قبیل نام شرکت، شماره ثبت، نام و مشخصات دارنده سهام و مبلغ اسمی سهم بر روی آن نوشته شده است.
افزایش سرمایه چیست؟
هرگاه شرکت برای توسعه فعالیتهای خود به منابع مالی جدید نیاز داشته باشد، با پیشنهاد هیئت مدیره، سهامداران شرکت افزایش سرمایه را در جلسه مجمع عمومی فوقالعاده مورد بررسی و رأیگیری قرار میدهند تا سرمایه شرکت به میزان مورد نظر افزایش یابد.
روشهای افزایش سرمایه چیست؟
شرکتها از سه روش میتوانند سرمایه خود را افزایش دهند:
الف) از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جایزه
ب) از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حقتقدم
ج) از محل صرف سهام
در روش اول، شرکت سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به سهامداران میدهد و برای این کار نیازی به پرداخت وجه توسط سهامداران نمیباشد.
در روش دوم، شرکت سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه را به ازای دریافت ۱۰۰۰ ریال برای هر حقتقدم (به قیمت اسمی سهم) به سهامداران میفروشد.
در روش سوم با سلب حقتقدم سهامداران، سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازار مورد پذیرهنویسی کلیه متقاضیان قرار میگیرد.
پذیره نویسی چیست؟
عبارت است از فرآیند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نماینده او و پرداخت یا تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد.
در چه صورت افزایش سرمایه شرکت به سهامداران تعلق میگیرد؟
افزایش سرمایه به سهامداری تعلق میگیرد که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوقالعاده شرکت مبنی بر افزایش سرمایه، مالک سهام شرکت باشد.
حق تقدم چیست و به چه کسانی تعلق میگیرد؟
به کسانی که سهام شرکت را در تاریخ مجمع فوقالعاده در اختیار داشته باشند حقتقدم تعلق میگیرد. این افراد میتوانند حقتقدم خود را در بورس به سایر سرمایهگذاران واگذار نمایند (فروش حق در مهلت پذیرهنویسی یا فروش توسط شرکت).
برای خرید حق تقدم در بازار نیاز به شرایط خاصی نیست. تنها باید بتوانید در مهلت مقرر شده برای پذیرهنویسی آن را بفروشید یا اینکه با پرداخت مبلغ اسمی سهام (واریز مبلغ ۱۰۰۰ ریال به حساب شرکت) در افزایش سرمایه و تبدیل حق به سهم شرکت نمایید.
حق تقدم استفاده نشده چیست؟
اگر فردی در مهلت تعین شده پذیره نویسی حق تقدم مبلغ اسمی به ازای هر حق تقدم که به آن تعلق گرفته است را واریز نکند ( افزایش سرمایه از محل آورده) و یا حق تقدم خود را به فروش نرساند، در این حالت اصطلاحاً به این حق تقدم، حق تقدم استفاده نشده گفته می شود. در این حالت، شرکت در زمان پذیره نویسی حق تقدم استفاده نشده آنها را بفروش می رساند. سپس کارمزدهای فروش از مبلغ مربوطه کسر و باقیمانده آن را به حساب سهامداران واریز می نماید. قیمتی که این حق تقدم ها به فروش می رسد معمولاً نزدیک به قیمت آخرین روزهای معامله نماد حق تقدم است. اما ممکن است از آن کمتر و یا بیشتر هم باشد.
در نهایت این نکته را مد نظر داشته باشید که هر فردی که در زمان برگزاری مجمع شرکت سهامدار باشد، مشمول تصمیمات مجمع از قبیل افزایش سرمایه و … می شود. پس حق تقدم سهام به افرادی تعلق می گیرد که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهامدار بوده اند.
قیمت اسمی سهم چیست؟
مبلغی است که هنگام چاپ و انتشار برگه سهام توسط شرکت بر روی آن نوشته میشود. این رقم مطابق ماده ۲۹ قانون تجارت نباید از ۱۰٫۰۰۰ ریال بیشتر باشد اما به طور معمول در اغلب شرکتهای پذیرفته شده در بورس این مبلغ ۱٫۰۰۰ ریال است.
P/E به چه معناست؟
معیاری است که درآمد سالانه یک سهم را با قیمت بازار آن مقایسه میکند و از تقسیم قیمت بازار به درآمد یک سهم (EPS) بدست میآید.
منظور از تعدیل EPS چیست؟
مدیران شرکتها در ابتدای سال مالی با توجه به چشمانداز فعالیتهای شرکت، EPS معینی را پیشبینی و اعلام میکنند. اما در طی سال با توجه به روند فعالیت ممکن است تغییر و اصلاح درEPS اعلام شده ضروری به نظر برسد و براساس عملکرد شرکت EPS جدیدی اعلام شود. به این تغییر تعدیل EPS گفته میشود که می تواند مثبت یا منفی باشد.
سود و بازدهی سهامدار از یک سهم، به چه نحو بدست می آید؟
بطور كل يك شخص با خريد يك سهم از دو طريق مي تواند از آن بازدهی بدست آورد:
1- از محل تغییرات قيمت سهام و اختلاف قيمتي كه مابين قيمت خريد و قيمت فروش حاصل مي گردد كه ممکن است قیمت فروش بیشتر از قیمت خرید باشد و منجر به سود شخص گردد و ممکن است که بالعکس قیمت کاهش یافته باشد و خریدار ضرر کرده باشد.
2- از محل سود سالانه كه شركتها پرداخت ميكنند: اساساً شركتها بصورت سالانه سود خود را محاسبه و پرداخت مي كنند. يعني به كليه اشخاصي كه در زمان برگزاري مجمع عمومي سهامدار شركت باشند فارغ از اينكه يك روز قبل از برگزاري مجمع سهام شركت را خريداری يا از يكسال قبل سهامدار بوده باشند، سود سالانه را پرداخت ميكنند. البته شركت مي تواند تا حداكثر 8 ماه بعد از برگزاري مجمع، از پرداخت سود خودداري نمايد و سهامدار نيز مي تواند طي اين 8 ماه سهام خود را فروخته و سود خود را بعدا از شركت مطالبه نمايد. لذا برای آنکه بازدهی خود از سرمایه گذاری در یک سهم را محاسبه نمائیم باید تغییر قیمت را در آن دوره زمانی مورد نظر محاسبه نمائیم و آنرا با سود سالیانه پرداختی جمع نمائیم.
قیمت سهام در ابتدای سال – قیمت سهام در انتهای سال + سود پرداختی در مجمع سالیانه = بازده آن سال یا دوره سهم شرکت
100 * قیمت اول دوره / نرخ بازده آن سال شرکت = درصد بازدهی آن سال سهم